
Üç Yaygın Ebeveynlik Tuzağı
- Davranış Problemleri
- 2024-02-09
- çocuklara karşı ebeveyn tutumları, ebeveyn tutumları, davranış, tırmandırma tuzağı, çocuk, triple p, ebeveyn tuzakları
- Yazar: Matthew H. Rouse
Pozitif Ebeveynlik Programı'nın yaygın ebeveynlik hataları listesinden uyarlanan en yaygın ebeveynlik tuzaklarından bazıları şunlardır:
1. Yükseliş Tuzağı
Yükseliş tuzağı iki farklı şekilde gerçekleşebilir. Birincisi, çocuğun yükseldiği zamandır. Belki çocuğunuz bir şey ister; bir top şeker veya bir video oyunu oynamak. Ona "Hayır, akşam yemeğine çok az kaldı" veya "Bugünlük ekran süreni çoktan aştın." dersiniz. Çocuk sızlanarak, yalvararak ve hatta sinir krizi geçirerek yanıt verir ve siz yıpranana kadar devam eder. Siz sonunda teslim olursunuz. Sızlanmayı durdurmak için her şeyi yapacağınızı düşünürsünüz.
Çocuğunuzun öğrendiği şey, şekeri almak veya oyun oynamanın yolu sesini yükseltmek, öfke nöbetleri geçirmek, daha çok sızlanmak ve daha çok ağlamaktır.
İkincisi, ebeveynin yükseldiği zamandır. Klasik örnek, "Tamam çocuklar, şimdi yemek zamanı" dediğinizde çocuklarınız televizyon izliyor ve hiçbir şey yapmıyor olabilirler. Birkaç dakika sonra geri geliyorsunuz ve biraz daha yüksek sesle, "Akşam yemeğine gelme vakti geldi dedim!" diyorsunuz. Belki “Birkaç dakika sonra tamam” diyorlar ama birkaç dakika sonra hala yemek masasında değiller. Üçüncü kez gözle görülür bir şekilde kızgınsınız ve onları akşam yemeğine davet ediyorsunuz. Muhtemelen bağırıyorsunuz. Siz sesinizi yükseltene kadar gerçekten hareket etmeleri gerekmediğini biliyorlar. Çünkü bunu uzun zaman önce öğrenmişlerdi.
Buradaki sorun, yapmalarını istediğiniz şeyi onlara yaptırmanın tek yolunun bağırmak olduğunu öğrenmenizdir.
Ne yapalım
Gerginliği önlemenin yolu sakin kalmaktan geçer. Bir çocuğun isteğine hayır dediyseniz amacınız fikrinizi değiştirmenizi sağlamaya yönelik davranışları görmezden gelmektir. Bu kolay değildir ama gelecekte bu tür davranışları azaltmak için bir yatırımdır. Çocuk hareket etmeyi bırakıp sessizce oynamaya ya da sakin bir ses tonuyla konuşmaya başladığında olumlu pekiştirmeye hazır olun.
"Sakinleşmeni seviyorum" veya "Benimle bu şekilde konuşman çok hoş."
Bir talepte bulunuyorsanız ve çocuğunuz sizi görmezden geliyorsa yine aynı şey geçerlidir. Talebinizi bir kez ama büyütmeden tekrarlayabilir ve cevap alamazsanız sonuçlarının olacağını ona bildirebilirsiniz(ses tonunun tehdit içermemesine dikkat edilmeli)
“Yemek zamanı dedim; Gelip yıkanmazsanız, akşam yemeğinden sonra 10 dakikalık tablet, TV süresini kaybedeceksiniz.” İtaat ettiğinde iki kez sormak zorunda kalsanız bile övgüye hazır olun.
2. "Bu Sadece Bir Aşama" Tuzağı
Anne babaların düştüğü başka bir tuzak da problemli bir davranış fark ettiğinizde (doğal olarak) kendi kendine geçeceğini umar ve bu nedenle tepki göstermezsiniz. Davranışı en aza indirgeyerek "Bu sadece bir aşama" diye düşünürsünüz. Böylece onu ele almak zorunda kalmazsınız.
Örneğin, yürümeye başlayan çocuğunuz oyun saatinde agresif olabilir. "Kesinlikle bu sadece geçici bir gelişimsel şey, çocukların yaptığı şey bu" diye düşünürsünüz.
Çocuğunuzun sonunda vurmak, itmek veya kapmak gibi sorunlu davranışlarda bulunmayı bırakması pekala mümkündür. Ancak sizin ve başkalarının buna tepki verme şekli, ne kadar çabuk ortadan kalktığının anahtarı olabilir. Çocuklar çevrelerindekilerin sınırlarını denerlerse ve kimse müdahale etmezse, bu tür davranışların kabul edilebilir olduğunu ve hatta (ne kadar olumsuz olursa olsun) dikkatlerini çektiğini öğrenirler. Bu tür bir öğrenme küçük çocuklarda çok önemlidir ve çocuklar büyüdükçe bu öğrenmeyi söndürmek veya ortadan kaldırmak zor olabilir.
Tüm yeni yürümeye başlayan çocuklar vuracak, ısıracak ve oyuncakları alacak. Bunları yeni davranışlar olarak keşfediyorlar. Ancak neyin yasak olduğunu bilmelerini sağlayacak şekilde yanıt vermeniz önemlidir. Çocuk istendik davranışlarda bulunduğunda mümkün olduğunca sık sık övgüyle karşılık verin.
İstendik davranışın ardına övgüler ile istenmeyen davranışlarda ise sınırlar koyarak bu süreci daha iyi yönetebilirsiniz.
3. "Bunu Bilerek Yapıyorsunuz" Tuzağı
Ebeveynler tarafından çocuğun yapmış olduğu davranışların kasıtlı ve bilerek yapıyorlarmış gibi algılanmaktadır. Örneğin, çocuğunuza oyun oynamayı bırakması gerektiğini ve büyükannenin evine gitmek için hazırlanmaya başladığını söylüyorsunuz. 10 dakika sonra geri döndüğünüzde hala oynuyor. “Sana büyükannenin evine gitmeni söyledim ve bunun benim için önemli olduğunu biliyordun ve yapmadın. Bunu beni sinirlendirmek için kasten yapıyorsun.”
Buradaki tehlike, bir çocuğun kasıtlı olarak sizi rahatsız etmek veya incitmek için bir şey yaptığını düşünüyorsanız muhtemelen daha öfkeli ve sinirli tepkiler vereceksinizdir. Fakat çocuğun bu davranışlarının sizinle hiç bir ilgisi olmadığını ve kasıtlı olarak yapmadığınına dair düşünceler geliştirmiş olsaydınız tepkileriniz muhtemelen yargılayıcı ve öfkeli olmayacaktır. Bir davranışın ortaya çıkmasının düzinelerce olası nedeni vardır. Ebeveynler bu durumu göz önünde bulundurarak çocuğa yaklaşmalılardır.